60. Chánh là gì

8576 - Chánh là gì?

Toàn: Thiện ác mình biết không ngoài cái trí bị điều kiện hoá, có nghĩa mình tin theo những gì thiên hạ cho là thiện hay ác. Thiện ác thế gian không vượt được ngoài cái vòng thời gian, không gian, tự ngã, đúng không?

HL: Không hẳn là như vậy, một người mọi có phong tục là cho ông già, bà già leo lên cây, rồi rung cho họ rớt xuống để ăn thịt. Họ cho rằng là đúng là thiện. Nhưng khi nhìn vào luồng bhavanga của họ thì đệ thấy trong đó giao động ăn thịt người của họ rất là nhiều và mạnh: Nên họ tái sinh vào những nơi mà Đức Phật gọi là "Biên Địa" với những "điều thiện" như vậy. Còn những người nhiều phước báu hơn, luồng Bhavanga của họ không có những điểm sáng mang màu sắc đó. Cho nên họ được tái sinh trong những hoàn cảnh mà điều lành và điều ác nó rõ ràng hơn. Từ đó, tự họ phân biệt được đâu là ác, đâu là thiện. Đến độ có câu: "Nhân chi sơ tính bổn thiện" (có nghĩa là con người sinh ra đã là thiện rồi) của những người có phước báu đến độ không còn bị lôi cuốn vào những "Biên Địa" như trên nữa.

Toàn: Anh đem điểm "nghiệp quả" vào, xem chừng lý thú.

HL: Vì chỉ khi ưa cái Thiện thì cái thấy mới nhìn sự việc theo tính cách "đúng hay sai". Còn nếu "ưa ác" thì thì chỉ nhìn sự việc theo tính cách...cơ hội. Ví dụ chuyện Ba Danh.

Toàn: Hai câu chuyện không liên quan gì với nhau. Ý Toàn muốn nói về cái ngã trong ý niệm thiện ác bình thường thôi.

HL: Cái Ngã còn đó không bị tiêu hao gì hết trong khi mình làm việc thiện theo kiểu như trên. Vả lại đây chưa phải là "Vô Tác". Một chi tiết, làm gì có đèn đường ở trong...rừng. Chẳng có ai có cái đèn pin cả, đi đâu cũng là đuốc. 

Toàn: Sợ anh luôn! Thì thắp đuốc đi tìm đã sao?

Tìm ra thì họ không mang cái quả phải bị mất của, tìm không ra thì họ chịu cái quả bị mất của. Tùy duyên thôi. Trừ anh bạn của anh biết đường rừng kia chỉ có anh ta và người kế tiếp trên con đường đó phải là kẻ mất của. Vì thiên hạ cho vàng là quý, nên nó có giá trị, cũng như thiên hạ phân thiện phân ác thôi, nên mình ưa thiện, bỏ ác (vice versa).

HL: Không biết sao chớ, chuyện vàng bạc đã được Đức Phật trình bày rất là kỹ càng trong những cuốn kinh. Theo Ngài: đó là rắn độc. Còn Thiện Ác thì lại càng phân minh:
La Hầu La, cái gương để làm gì?

Bạch Đức Thế Tôn, để phản chiếu lại hình ảnh.

Cũng thế đó, La Hầu La, trước khi hành động con phải dò xét, suy luận kỹ càng. Trước khi nói phải dò xét, suy luận. Trước khi lập tâm, phải dò xét và suy luận…….

Toàn: Bingo, không hại mình, hại người; không lợi mình, hại người; không hại mình, lợi người. Tuy vậy, nhìn thấu khi nào hại mình, hại người, v.v... không phải chuyện dễ. Quanh đi, quẩn lại thường giữ thân, khẩu, ý là lời dạy.

HL: Không nói ra phương cách trên thì mình không có một tiêu chuẩn nào để "giữ" khi đụng chuyện. Nhất là khi câu chuyện đụng đến quyền lợi cá nhân. Lúc đó, cứ hoạt động theo bản năng thì coi như hồi trước tới giờ...chưa tu được gì cả.

Trí thức nó khác cái "ý thức" cái chổ đó. Ông Tiến Sĩ đi đặt bom là một người trí thức nhưng không có ý thức.

 Toàn: Đào thêm chỗ này... Vô Sư Trí, VDM Trí.

HL: Khi Vô Tác được thì Vô Sư Trí mới được dịp bung hết cỡ được. Còn vừa học vừa làm thì khó đúng lắm. Phải bàn thêm một tý chỗ này: Khi Chánh Định thì liền hiểu là mình phải làm tiếp những gì, do cái hiểu này mà một lần nữa mình trở về lại cái chu kỳ Chánh Kiến...v... và cứ thế mà xoay vòng để càng ngày càng hoàn thiện đời sống hơn…. Nếu câu "An Trú Niệm đằng trước mặt" được lập đi lập lại rất nhiều lần trong các kinh nguyên thủy là ý của chữ "Chánh Niệm" thì câu "Khi nhập thiền, tâm Ngài an trụ vào một điểm": Đệ hiểu đó là cái Chánh Định của Đức Phật khi Ngài lần mò vào lúc bình minh của Chân Lý trong tuần đầu tiên của Ngài dưới cội Bồ Đề.

Toàn: Ay ya! thì tâm an trụ ở một điểm, hay an trú niệm (thought, mà là awareness) đằng trước mặt, đều là cách đưa vào định, hay tâm không nắm bắt như nhau.

HL: Khác nhau rất là xa. Khi nhập định vào một điểm thì mình thấy thật rõ vấn đề kể từ lúc khởi đầu cho đến lúc kết khúc. Cho dù là 500 năm sau thì mình cũng biết đích xác nó diễn tiến ra làm sao. Ý đệ nói là khi có Chánh Định là Chánh Huệ liền hiện tiền. Còn trạng thái "tâm không nắm bắt" thì lúc nào cũng bị hiểu lầm và không đi tới đâu cả. Nếu người ta đưa ra một trường hợp nhờ mình soi sáng thì mình ú ớ liền. Như vậy tình trạng "không nắm bắt" mà của các Thầy Tổ nói ra thì rõ ràng đó là Chánh Định (vì các Ngài giải toả được trường hợp trên). Còn chính mình khi "không nắm bắt": thì không thể gọi đó là chánh định vì mình không giải quyết được việc gì cả.

Không mặc áo chánh pháp này thì không thể nào là một tu sĩ theo kiểu Phật Giáo được.

Toàn: Vẫn quay lại điểm khởi, "Chánh" là gì? Chúc anh thường tinh tấn. Cám ơn anh nhiều

PS: Trong sắc không luyến sắc thì hành giả ở tầng nào?  

Hữu Sắc hay Vô Sắc. Thọ không vướng thọ thì hành giả ở tầng nào Thọ hay Diệt Thọ. Xuyên thấu các từng, chỉ một Tâm này vào ra. Tâm không thứ tầng, cái gì có thứ tầng??? Fun thing!

HL: A La Hán, A Na Hàm, Tu Đà Hàm, Tu Đà Hườn thì Phật dùng cái gì để đo, và Ngài dựa trên tiêu chuẩn nào để đánh giá: Vì tất cả đều sắc không luyến sắc. Thọ không vướng thọ... Tất nhiên là có cái khác nhau giữa bốn Ngài này. Như vậy mình thử đối trước một người bất kỳ nào đó và thử... "Không Nắm Bắt" coi có thấy được gì không? Và sau đó thì hãy để Ngài "Không Nắm Bắt" thì tất nhiên và khỏi nói, mình cũng biết Ngài sẽ gọi đích xác ai là đồ gian hùng, ai là Atula đội lốt; ai là Tu Đà Hườn, Tu Đà Hàm,... liền. Do mình không nhìn ra được nên mình hiểu lầm cái trạng thái "không nắm bắt" của mình là y như là của các Ngài.

Một ví dụ: Nhắc về Ma Ha Ca Diếp, một sư phụ về quán Không, ông ta tin rằng chính ông ta là A La Hán và Đức Phật thì chưa tới đó. Đức Phật có nói với ông ta rằng: Đâu ông thử dùng cái không của ông để hàng phục con rắn ngay tại đây coi. Ma ha Ca Diếp làm không được và khi Đức Phật dùng cách của Ngài và hàng phục được rắn độc. Và sau khi làm được rồi, Ngài nói với Ma Ha Ca Diếp rằng: Rõ ràng, cách của ông không được gì cả. Còn cách của tôi thì được việc. Và liên tiếp nhiều lần sau đó, và cứ mỗi lần làm xong một việc gì mà Ma Ha Ca Diếp không cách nào mà làm được thì Đức Phật cũng dùng câu trên để so sánh và đánh giá... Sau cùng Ma Ha Ca Diếp mới vở lẽ ra rằng: Mình không được gì cả. Và quyết định theo Ngài tu học.

Mến.