179. Chánh định?

35047- Chánh định?

HL: Chánh Định (dành cho bọn “cần cù bù khả năng”). 

An trú niệm đằng trước mặt là Chánh Niệm.

Từ cái này thì mới có Chánh Định.

Trong dây chuyền 8 chánh đạo:

Chánh Kiến, Chánh Tư Duy, Chánh Ngữ,

Chánh Nghiệp, Chánh Mạng, Chánh Tinh Tấn,

Chánh Niệm và Chánh Định.

Và cứ thế mà đánh theo kiểu photocopy nguyên con quy trình thành đạo của Đức Phật Thích Ca khi ngồi dưới cây bồ đề là chắc ăn nhất. Nguyên con có nghĩa là... nguyên xi không cắt xén, và nên đi theo sát mép, cũng có nghĩa là đừng có làm tài khôn, cắt xén quy trình thành đạo của Ngài và chỉ dùng cái đoạn... “sao mai mộc” như những Ngài Thượng Căn. Không tin thì cứ bỏ cả cuộc đời ra thí nghiệm thử coi mình đi tới đâu, khi tu theo cái cách riêng của mình.

35088- Nhân duyên vs. Tự chủ

HL: Chào Huynh KKT cùng các Bạn.

Không phải ai cũng có thể bẻ cong dòng nghiệp được đâu.

Muốn làm được chuyện này thì phải là con người có đủ bản lãnh. Suy cho cùng: Chẳng qua đó là “Tập... tục” (trong Khổ, Tập, Diệt, Đạo) hay là thói quen. Mà đã là thói quen thì có thể có thể thay đổi được! Nhưng muốn thay đổi thì phải có ý chí hay bản lãnh (văn chương lòng vòng và huề vốn).

Ví dụ.

Chuyện lính tráng: Một đặc nhiệm viên, khi thi hành nhiệm vụ, anh ta đã phải bò lại gần mục tiêu để lọt cho được vào tầm sát hại của mình: 500 mét. Và từ 1000 mét (mà anh ta gọi là tuyến xuất phát) anh ta đã bỏ ra 5 ngày và 4 đêm để bò lại gần mục tiêu. Vị chi: 24 giờ thì anh ta bò được 100 mét. Có nghĩa là 1 giờ thì anh ta bò được: 100m chia cho 24 giờ vị chi là 4,167 mét.

Trong cái lạnh thấu xương của ban đêm và cái nóng kinh hồn khi ban ngày của núi rừng vùng biên giới Cambuchia và Việt Nam, và khi bò như vậy, anh ta bò qua một cái tổ kiến! Tất nhiên là anh ta bị cắn [đến độ anh ta nghĩ rằng có khi mình bò đến cái chỗ trũng đó (cách mục tiêu 500 mét) thì mình sẽ chết vì... kiến cắn]. 

Đây là một chuyện mà không phải ai cũng làm được!

Chuyện tanh hù: Một thằng ngu trong nhóm lu bu. Thằng này chưa một lần gặp mặt đệ, khi chỉ nghe qua phương pháp tu hành. Thằng ngu này đã bỏ chỗ làm của cửa hàng ăn uống đặc sản, một chỗ... hái ra tiền (lý do của thằng ngu: tránh việc nghiệp sát và cảnh nhậu nhẹt), để đi giữ xe đạp (trường Bùi thị Xuân, Đà Lạt). Sau đó, kinh tế gia đình sa sút, nên thằng ngu đã đổi đủ thứ nghề và sau cùng mở quán cà phê. Thằng ngu đó chỉ có niệm Phật mà thôi. Mới đây thằng đó đã đưa Mẹ già về Tây Phương Cực Lạc (thân thể bà... nóng đỉnh đầu khi chết, cộng với cảm giác vui mừng không thể tả được của thằng ngu khi tiếp dẫn Mẹ của nó). Đây cũng là một chuyện mà không phải ai cũng có thể làm được đâu!

KKT: Chào các bạn,

Hôm nay nhân ngày Eastern Sunday nên KKT muốn nói đến một đề tài cũng có liên quan đến Ki Tô Giáo. Đó là vấn đề Free-Will hay Tự Do Ý Chí.

Đây là một đề tài mà KKT rất thích và mỗi khi tìm hiểu một tôn giáo hay một đường lối tu tập nào mới là KKT luôn luôn tìm hiểu xem họ nói thế nào về FREE-WILL.

Vấn đề chính là thế này:

THỰC SỰ CÓ FREE-WILL HAY KHÔNG?

Nghĩa là thực sự mỗi cá nhân chúng ta có quyền làm chủ mọi hành động của mình hay không? Hay là mỗi chúng ta chỉ là con múa rối (puppet) để cho một thế lực nào khác (?) giật dây?

Vấn đề Free-Will có lẽ khởi nguồn từ Ki Tô Giáo. Tuy nhiên quan niệm về Free-Will của Ki Tô Giáo thì rất... nản và chán nếu không muốn nói là... vô duyên nữa.

Theo KTG thì Free-Will chỉ có nghĩa là: Thiên Chúa cho con người Free-Will (hay Free-Choice) để lựa chọn: Hoặc TIN NHẬN Thiên Chúa thì được sự sống đời đời trên Thiên Đàng. Nếu không chịu TIN NHẬN Thiên Chúa thì bị đọa Hỏa Ngục đời đời.

Một quan niệm về Free-Will như vậy thì thật... chán phèo.
Sau này các triết gia Tây phương mới khai triển và speculate về khái niệm Free-Will như KKT viết ở trên. Nghĩa là con người có Tự Do Ý Chí để làm chủ mọi hành vi của mình không? Bây giờ thử bàn xem Free-Will trong Phật pháp là như thế nào nhé. Khi Phật Thích Ca nói rằng:

“You are the owner and the heir of your KARMA” (bạn là chủ và cũng là kẻ “lãnh đạn” mọi hành động của bạn thì rõ ràng là Phật đã xác định rằng con người có Free-Will. Tức là mỗi chúng ta đều làm chủ định mạng của mình.

Đồng ý không?

Những câu khác của Phật như “Be a light unto thyself” cũng nằm trong cùng một ý nghĩa là có Free-Will này. Tuy nhiên khi nhìn kỹ hơn vào lý thuyết của PG thì dường như là chúng ta lại... không có Free-Will! Lý thuyết chính của PG dùng để giải thích tất cả mọi sự việc là thuyết NHÂN DUYÊN. Nhưng nếu nhìn sâu vào lý nhân duyên thì dường như lại phủ nhận free-will.

Lý do là như vầy: Phật pháp vẫn thường được coi là con đường Trung Đạo. Trung Đạo có nhiều nghĩa, một trong các nghĩa đó là ở giữa hai cực đoan sau đây:

-- Một bên nói rằng mọi chuyện đều là TỰ NHIÊN, đều là ngẫu nhiên tình cờ mà xảy ra. (Complete Chaos).

-- Một bên nói rằng mọi chuyện đều được ĐỊNH sẵn rồi. (Determinism). Đây là lý thuyết Định Mệnh (Destiny, Fatalism).
Để phá cái lý tự nhiên, Phật bảo rằng các pháp đều do nhân duyên sinh. Khi nhân duyên (Conditions) đầy đủ thì một pháp xảy ra. Cho nên nếu đã là nhân duyên thì không thể nào là TỰ NHIÊN, TÌNH CỜ, OK?

Nên Phật mới nói rằng: Ngoại đạo thuyết Tự Nhiên, Ta thuyết Nhân Duyên.

Nhưng nếu nhìn kỹ vào thuyết nhân duyên thì lại thấy rằng nó chính là... DETERMINISM! Thật vậy, khi một pháp y được xảy ra là do đã đủ các nhân duyên (conditions) là x1, x2, x3, x4... Nếu viết theo toán học thì y sẽ là một hàm số của nhiều biến số x1, x2, x3, x4... y = f(x1, x2, x3, x4...).

Nghĩa là mọi chuyện xảy ra sẽ rất là “CHẶT CHẼ”: khi các điều kiện x1, x2, x3... hội đủ thì y sẽ xảy ra.y lại sẽ đóng vai trò nhân duyên cho nhiều biến cố khác là z, u, v, w... xảy ra:

z = g(..., y...) u = h(..., y...)

v = i(..., y...) w = j(..., y...) v.v.…

Như vậy thì các biến cố y, z, u, v, w... đều sẽ xảy ra một cách rất là chặt chẽ! Tức là khi các điều kiện hội đủ thì các biến cố sẽ xảy ra, cái này làm dây chuyền cho cái kia và mọi biến cố sẽ xảy ra một cách nhất định, như là có định trước! Không có yếu tố TÌNH CỜ, NGẪU NHIÊN xen vào được.

Nói cách khác: NHÂN DUYÊN cũng chính là ĐỊNH MỆNH (DETERMINISM) nữa!!! Như vậy thì NHÂN DUYÊN đã phủ định FREE-WILL mất rồi!

Vì theo đúng nghĩa thì FREE-WILL có nghĩa là chúng ta có thể thay đổi chiều hướng của các biến cố sẽ xảy ra bằng cái Ý CHÍ của chính chúng ta. Cái Ý CHÍ này bắt nguồn từ TÂM chúng ta (VOLITION, INTENTION) Ở mỗi thời điểm, chúng ta đều có “cảm tưởng” rằng chúng ta có FREE-CHOICE (hay FREE-WILL). Ở mỗi thời điểm ta có “cảm tưởng” rằng ta có toàn quyền lựa chọn để làm “A” hay làm “non-A” Tuy nhiên theo lý NHÂN DUYÊN thì thì không có gì là ngẫu nhiên cả: nếu ta làm “A” thì có nghĩa là nhân duyên đã đầy đủ khiến ta chọn làm “A”. Nếu ta làm “non-A” thì cũng có nghĩa là nhân duyên đã đầy đủ khiến ta chọn làm “non-A” Nói cách khác dù ta có chọn làm gì đi nữa thì đó cũng là do nhân duyên đã đầy đủ khiến cho ta lựa chọn làm như vậy.

Mà nếu NHÂN DUYÊN đã CHẶT CHẼ như vậy thì là DETERMINISM mất rồi! Chúng ta đâu có thay đổi được dòng biến cố đâu? (we can't change the course of events). Tuy nhiên như Phật nói ở bên trên “You are the owner and the heir of your KARMA” thì dường như chúng ta có FREE-WILL mà! Phải có Free-Will thì chuyện tu hành mới có ý nghĩa. Tức là ở bất cứ thời điểm nào ta cũng có quyền quyết định rằng: mình sẽ quyết định tinh tấn tu hành, hay là mình sẽ quyết định sống theo dục lạc. Phải có Free-Will thì mới có chuyện Giải Thoát được. Còn nếu tất cả là Định Mệnh (Determinism) thì đâu thể nào giải thoát được phải không?

Tuy nhiên vì Phật pháp khẳng định rằng: “các pháp do duyên sinh” cho nên “free-will cũng do duyên sinh”. Mà nếu đã là DUYÊN SINH thì lại là DETERMINISM mất rồi! Bạn nào thích “tán phét” về đề tài này thì xin mời!

HL: Chào Huynh KKT

Có hai trường hợp gọi là Định Mệnh:

1. Khi buông xuôi theo kiểu: Thôi thế là hết! Thì đó là domino không có ngón tay chặn.

AP: Đây gọi là  “Lực bất tòng Tâm”

HL: 2. Khi không thích buông xuôi: Còn nước còn tát! Thì khả năng domino có ngón tay chặn có thể xảy ra.

AP: Đây gọi là “Tận nhân lực - tri THIÊN mệnh”. Thế nên, người Thiên Chúa Giáo TIN có “ĐỨC CHÚA TRỜI” cũng như là Dịch-Trang-Lão tam giáo của Trung Hoa TIN có... “ĐẠO KHẢ ĐẠO PHI THƯỜNG ĐẠO” (chỉ là danh từ giả lập. Đức Chúa Trời or ĐẠO etc... mang ẩn ý có BÀN TAY nhúng vào hay sáng tạo)

HL: Trong trường hợp thứ nhất: Người đó hết phước *Và/Hay là không có* ý chí: domino không có ngón tay.

AP: Đây gọi là “Lực bất tòng Tâm” ví như sự Vô Lượng/Hạn Lượng của mỗi một cá nhân - chứ không phải *KHÔNG hay CÓ* ý chí - đây là hình thức buông xuôi TIÊU CỰC -

HL: Nhưng nếu hết phước nhưng có ý chí và trong trường hợp không có tồi tệ lắm thì lại có thể có cái cảnh đồng tiền cùng một mặt, hay domino có ngón tay chặn.

AP: Còn ở đây là chưa chịu give up, surrender nên mới gọi là “Tận nhân lực” (cũng chỉ là cái mức Hạn Lượng/Vô Lượng mà thôi) rồi mới give up, surrender to “Tri THIÊN mệnh”, đó vẫn là hình thức buông xuôi TÍCH CỰC.

HL: Để ý đến lời Phật dạy thì tất cả đều là Huyễn Cảnh, có nghĩa là tất cả đều có thể sửa đổi được.

AP: Như đã là Huyễn Cảnh thì sự sửa đổi cũng vẫn là Huyễn Hóa. Tựu chung Huyễn Hoặc Mà Chơi. Mua vui cũng được năm mười hí hô.. hehehee... Sửa cũng Huyễn... Mặc cũng Huyễn...

HL: Do vậy, Mật Tông lại dùng chiêu: Lấy Huyễn để chữa Huyễn! Mà khi nói được như trên và các Ngài đã làm được như vậy! Tức là phải có một cách nào đó để có cái Free Will. Cách đó là: Y Giáo Phụng Hành (Thầy nói làm sao thì trò làm y chang hay nguyên con là vậy)

AP: Huynh HL có thể đề cử một vài thí dụ chăng?

HL: Đảo lộn nhân duyên của hiện kiếp bằng quán đề mục là cái ngầu đời nhất. Có hai loại người, một loại sinh ra đúng thời, một loại sinh ra lại không đúng thời. Người đúng thời thì làm gì được nấy.

Người không đúng thời thì làm gì hư nấy.

Người không đúng thời, nay đòi đi tu.

Khi gặp đệ thì đệ làm như sau: Đệ coi kiếp trước để xác định được đối tượng thuộc về loại nào (loại đúng thời hay là loại sai thời).

Loại đúng thời thì đệ chọn đề mục theo tính tình của đối tượng.

Loại không đúng thời thì: Cô K.A (cô này ở Đà Lạt) khi chết với một ý định là đi tìm lại một anh chàng nào đó để cám ơn một chuyện gì đó. Nhưng khi coi anh chàng đó nay ở đâu? Thì ra anh chàng đang sống bên Mỹ và đang làm tài xế xe truck. Hai người không thể gặp nhau. Như vậy, Cô K.A là dạng sinh không đúng thời: Cô sống một cuộc đời vô vị, người cứ như là loại dở hơi. Nay lại đòi đi tu.

Đệ lại đi về quá khứ xa xôi, để truy tìm coi có lần nào mà Cô này phát tâm tu hành hay không? Đệ tìm ra được là có một lúc khi làm con cá voi, và khi nhìn lên cái mặt trăng tròn thì con cá voi lại thấy một cái tà áo trắng của một vị Bồ Tát, ngay lúc đó, con cá voi lại phát tâm tu hành. Thấy được cảnh đó: Đệ liền nói:

-- Em về cố tưởng tượng cái mặt trăng tròn bự bằng cái móng ngón tay út của em.